Stroomsnelheid rivier
Verval en verhang
Een rivier stroomt van hoog naar laag. Hij begint ergens boven in de bergen of de heuvels. Daar ligt de bovenloop van een rivier. De benedenloop ligt meestal in laagland en eindigt vaak in zee. Twee plaatsen die aan een rivier liggen, liggen dus nooit op dezelfde hoogte.
Zo is het verschil tussen Spijk- waar de Rijn ons land binnenkomt – en hoek van Holland waar de Rijn de zee in stroomt – 12 meter.
Het hoogteverschil tussen twee plaatsen langs een rivier noem je het verval.
Je kunt het verval ook per kilometer uitrekenen.
Dat is het verhang.
De lengte van de Rijn tussen Spijk en Hoek van Holland is 150 kilometer. Het verhang van de Rijn in Nederland is dan 12 m : 150 km = 0,08 m per km. Helemaal in het begin, in Zwitserland, is dat heel wat meer. Daar is het verhang 35 m per km.
Bij een dalvormende rivier speelt erosie een hoofdrol.
De uitschurende werking van het rivierwater zorgt voor het uitslijpen van een V-vormingdal.
in de benedenloop stroomt een rivier langzaam. Het dal is niet smal en diep, maar juist breed en vlak. In het laagland maakt de rivier ruime bochten, die meanders worden genoemd.
Meanders ontstaan doordat een rivier in de buitenbocht sneller stroomt dan in de binnenbocht. In de buitenbocht vindt daarom erosie plaats: langzaam kalft de oever af.
Rivieren in het laagland monden op verschillende manieren uit in zee. Door de lage stroomsnelheid bezinken de meegevoerde zand- en kleideeltjes (sediment). Aan de monding van een rivier raakt de bedding soms verstopt, waardoor het water steeds nieuwe uitgangen naar zee moet zoeken. Zo ontstaat een delta: een gebied vlak voor de monding, waar de rivier zich vertakt in vele rivierlopen.
Een estuarium (of trechtermond) is een brede riviermonding, vaak in de vorm van een trechter, die door eb- en vloedstromen is uitgeschuurd. Door de sterke stroming krijgen sedimenten geen kans te bezinken.
Dalvormende rivier door de uitschurende werking van het rivierwater wordt een V-vormig dal uitgeslepen.
Delta een gebied vlak voor de monding, waar de rivier zich vertakt in vele rivierlopen.
Estuarium (of trechtermond) is een brede riviermonding, vaak in de vorm van een trechter, die door eb- en vloedstromen is uitgeschuurd.
Meander is een lus in de loop van een natuurlijke waterloop, deze ontstaat doordat een rivier in de buitenbocht sneller stroomt dan in de binnenbocht.
Verhang is het verval uitgerekend per km.
Verval is het hoogteverschil tussen twee plaatsen langs een rivier.
Begrippen
Video
